Tweede missie van Tobias Biallosterski uitgevoerd samen met de marconisten Pieter de Vos en Paul Polak.
ARRESTATIE I
Arrested I.
Arrested I.
Eddy de Roever begint zijn verhaal over de arrestaties in 'Londen roept Amsterdam' op pagina 166 in hoofdstuk 31 'De rampzalige tocht'. Maar de aanleiding begint op pagina 164: "Toch nog onverwacht kwam het bericht binnen dat er op vrijdag 2 februari een dropping plaats zou vinden op het veld MARTINI in de Wogmeerpolder. Op zaterdag 3 februari kwam echter uit Engeland een telegram met de mededeling dat volgens de piloot het Eureka baken niet had gewerkt en dat de lichten op het veld niet in orde waren, waarna hij met zijn lading weer naar Engeland was teruggevlogen".
Tobias gaf op zaterdag 3 februari aan dat vanaf veld MARTINI contact was geweest met het vliegtuig via de S-Phone. Ook vlogen alle drie de bommenwerpers over het pinpoint, maar dropten geen containers. Tobias vroeg zich terecht af wat er aan de hand was:
FROM DRAUGHTS VIA ELAN STOP MY FOUR FOUR SIX (446) STOP PLEASE TRY LALOE MARTINI AND HUDSON AGAIN FOR TONIGHT STOP LALOE REPORTED NIGHT FIGHTER MARTINI CONTACT WITH S PHONE STOP ALL THREE BOMBERS OVER PINPOINT STOP WHAT IS WRONG STOP REGION THIRTEEN ASKING EDINBURGH AND TEMPLE STOP THE BATTERIES OF BAZOOKAS ARE NOT CHARGED PLEASE CAN YOU ARRANGE DELIVERING END
Gedurende de nachtuitzendingen van van zaterdag op zondag ontvangt Tobias van SOE het volgende bericht:
TO DRAUGHTS VIA NIGHT ELAN STOP OUR THREE ONE FOUR (314) STOP PILOTS REPORTED OPERATIONS FRIDAY NIGHT SECOND FEBRUARY... (verder geen tekst zichtbaar)
Over de inhoud van het op zaterdag 3 februari ontvangen telegram valt op dit moment niet veel te zeggen omdat de tekst slechts ten dele zichtbaar is op mijn kopie.
"Tobias was woedend en gaf GUUS (Frank Hamilton), de verantwoordelijke technische man, de schuld van deze ergerlijke vertoning. Een dergelijke vertoning had zich namelijk al eerder voorgedaan op afwerpterrein MADELINE bij Mijdrecht. Na deze tweede vergeefse droppingvlucht wilde Tobias persoonlijk naar Noord-Holland om GUUS de les te lezen en erop toe te zien dat alles voor de volgende dropping in orde was. Tobias en Jard verlieten op woensdag 7 februari om drie in de middag de flat aan de Noorder Amstellaan en begaven zich op weg naar het noorden. In de voorgaande nacht had Tobias nog een telegram gedecodeerd, waarin behalve zakelijke berichten, Eva een persoonlijke notitie aan hem had laten uitzenden: "Albert Bridge, our first kiss".
Dit telegram heb ik niet, wel een uitgaand telegram van woensdag 7 februari waarin Albert Bridge genoemd wordt:
FROM DRAUGHTS VIA ELAN STOP MY FOUR FIVE EIGHT (458) STOP ON IKICH (NIGHT) FREQUENCIES AND GMT ARE SPECIAL EVENING MESSAGES STOP REF THREE ONE NINE (319) STOP MESSENGERS NAME VICTORIEN SHE IS WORKING IN MY OFFICE STOP ALBERT BRIDGE STOP
Mogelijk staat het bericht van Eva in een van de niet complete binnengekomen telegrammen.
Volgens het debriefing rapport van Jard (Gerard du Celliee-Muller) vertrokken Tobias en hij al op dinsdag 6 februari richting Spanbroek.
Het weerbericht van die dag was: maximum temperauur 7,3 graden, wind 3 Bft, uit het zuid-westen. Het weer van 7 februari: maximum temperatuur 9,4 graden, wind uit het Zuid-Westen, 5 Bft. Tobias en Jard hadden in ieder geval wind mee.
Verder met het verhaal van Eddy de Roever: "Twee nietige figuurtjes zwoegen op hun fietsen tegen de sterke oostenwind (?). Hier en daar was de ingevallen dooi al waarneembaar in het vuil witte ondergesneeuwde landschap. Gelukkig waren hun gedropte Engelse fietsbanden van goede kwaliteit. Dit probleem was tenminste opgelost (Eerst hadden de Engelsen de verkeerde maat banden gedropt). Tobias en Jard, de kragen opgezet en hun hoeden even boven de ogen, spieden vooruit, bedacht op mogelijke controle door de Duitsers. Tijdens het oversteken van de ponten, die vanwege het tekort aan brandstoffen als een brug achter elkaar over het IJ waren gelegd, passeerden zij zonder moeilijkheden de aldaar controlerende CCD-ambtenaren. Zij waren in het bezit van uitstekende papieren, die aantoonden dat zij als 'arts' hun visites moesten afleggen. De pistolen hadden zij in Amsterdam achtergelaten om in geval van fouillering moeilijkheden te voorkomen. Tijdens de korte rustpauzes onderweg besprak Tobias met Jard nogmaals hoe hij de moeilijkheden met GUUS zou kunnen oplossen en welke maatregelen hij moest nemen om herhaling te voorkomen (Deze informatie komt waarschijnlijk bij Madeline du Celliee-Muller vandaan. Jard was, toen het boek geschreven werd, blijkbaar al overleden). Ook wilde Tobias, omdat hij grote waarde hechtte aan de mening van Hil Schipper, deze vooraf polsen. Daarvoor moesten zij als Spanbroek was bereikt, naar De Weere, waar Hil zijn commandopost had gevestigd. Er waren trouwens nog andere onderwerpen met Hil door te nemen. Tegen negen uur (21.00 uur) bereikten zij zonder noemenswaardige belevenissen, vermoeid 'C-3', de boerderij van Jan Schipper in Spanbroek, waar Tobias en Pieter de Vos waren gedropt (Blijkbaar konden Tobias en Jard met hun artsen Ausweis ook tijdens sperrtijd de straat op). Na een warme maaltijd en even bijpraten met de familie Schipper stapten Tobias en Jard weer op de fiets richting Hil's commandopost in De Weere. De post was gevestigd boven een manufacturenzaak en voorzien van een illegale telefoonverbinding (Driestedenweg 55, De Weere). Een medewerker van Hil, Henk Appel, was in het bezit van een sleutel die toegang verschafte tot een in de buurt gelegen PEN-huisje om daar met de verbindingen te knoeien . Tijdens het feest van Sint Maarten op 11 november 1944 was Hil van de boerderij in Spanbroek naar De Weere vertrokken om vandaar zijn werk als CAT voor de droppingsvelden te regelen. Voor belangrijke gasten was de post voorzien van enkele bedden. Tobias was daar een geziene gast die door zijn optreden bij iedereen grote indruk maakte.
This is the English translation of Eddie de Roerver's book "London calling Amsterdam'', chapter 31.
Two tiny figures toiled on their bikes against a strong easterly wind. Here and there thaw was already visible in the dirty-white snowy landscape. Fortunately, the English had dropped good quality tires! At least that problem was solved. Tobias and Jard (Gerard du Celliee-Muller), their collars up and their hats just above the eyes, peered forward, alert for possible inspection by the Germans. During the crossing of the connected ferries over the IJ who were connected to each other to form a bridge because is was impossible to sail them due to fuel shortage. During this crossing the passed the controlling CCD inspectors without any problems. They were in possession of excellent papers that showed them as "doctors" who had to make their homevisits. In the case of searches and to avoid problems, they had left their pistols behind in Amsterdam. En route, during their short breaks, Tobias discussed again with Jard how he would solve the problems with Guus (Frank Hamilton) and what measures he needed to take to prevent recurrences. Because Tobias attached great value to the opinion of Hil Schipper he also wanted to talk to him about it. Therefore as they would reach Spanbroek they had to travel on the De Weere where Hil established his command post, they reached. (The Weere is a hamlet not that far away from Spanbroek.) There were also other issues they had to discus with Hil. About nine o'clock at night they reached, without significant incidents, tired "C-3", the farm of Jan Schipper in Spanbroek, on who's land Tobias had been dropped. After a hot meal and catching up with the Schipper's family, Jard and Tobias stepped back on their bikes towards Hil's command post in De Weere. The post was located above a dry goods business and had an illegal phone. One of Hil's employee's, Henk Appel, was in possession of a key that provided access to a neighboring PEN-building (PEN = Provincial Electricity Company Noord-Holland), a little building in which telephone lines were re-switched by Henk Appel in that way Hil had a direct connection with Tobias's office in Amsterdam. During the feast of St. Martin on November 11, 1944, Hil had left the farm in Spanbroek and had moved to De Weere to carry out his job as CAT to get more dropping fields. This safehouse in De Weere had a few beds for important guests. Tobias was a welcome guest there and created a major impression on everyone who met him.
De Roever gaat verder: "Toen Tobias en Jard bij Hil arriveerden, vernamen zij dat er juist die avond opnieuw zou worden geprobeerd om op MARTINI te droppen. Madeline had het door Pieter de Vos ontvangen telegram gedecodeerd en de inhoud naar Hil doorgebeld".
Hieruit blijkt dat Madeline zelfstandig kan decoderen en coderen, waarbij zij gebruikt maakt van de code van Tobias.
"Tobias, Jard en Hil begaven zich die nacht naar veld MARTINI, maar wachten tervergeefs op de komst van het vliegtuig, waarop Tobias via Madeline naar Londen het volgende berichte stuurde:
FROM DRAUGHTS VIA ELAN STOP MY FOUR FIVE NINE (459) STOP BEEN ON MARTINI LAST NIGHT NO AIRCRAFT SEEN OR HEARD STOP LALOE AIRCRAFT OVER PIN POINT EUREKA CONTACT OK BUT NO DROPPINGS STOP PLEASE DO ALL YOU CAN FOR MARTINI TONIGHT I AM STILL THERE TONIGHT STOP PLEASE ANSWER IN DAY SKED END
De volgende dag, donderdag 8 februari kwam het antwoord uit Londen:
TO DRAUGHTS VIA ELAN STOP OUR NR THREE TWO THREE (323) STOP PRELIMINARY REPORTS BY PILOTS ON WEDNESDAY NIGHTS OPERATIONS ARE AS FOLLOWS STOP HUDSON SUCCESSFUL STOP LALOE NO RECEPTION SEEN STOP MARTINI AIRCRAFT DEVELOPED ENGINE TROUBLE STOP CANNOT TRY AGAIN TODAY OWING TO WEATHER BUT WILL TRY AS FROM FRIDAY NIGHT FEBRUARY ON LALOE AND MARTINI AND LANCASTER PROVIDED HUSON LOAD OK END
When Tobias and Jard arrived they learnt from Hil that just that very night "Martini" would be tried again as drop zone. Pieter de Vos had received a telegram which was decoded by Madeline and its contents was passed on to Hil by telephone. Tobias, Jard and Hil proceeded that night to the field, but waited in vain for the arrival of the aircraft, after which Hans transmitted to London: "Been on Martini last night no aircraft seen or heard -stop- Laloe aircraft over pin-point Eureka contact ok but no droppings -stop- so please do all you can for Martini tonight I am still there tonight. Please answer in day. ( day sked = transmission schedules during day time, a fixed time during day time when either London or the WT operator was listening or transmitting)
On Thursday, February 8, the reply came from London. The plane had suffered engine failure and therefore it had not appeared over "Martini.
Bij het gesprek tussen Tobias, Hil en GUUS fungeerde Jard als aandachtige toeschouwer, één voor één werden de technische problemen die zich bij een aantal droppings hadden voorgedaan behandeld. Hierbij bleek dat de mankementen niet geheel op de rekening van GUUS konden worden geschreven. De Eureka bakens en de S-Phones werkten op kritieke ogenblikken vaak niet geheel naar wens en meermalen heeft de piloot ondanks de perfecte grondorganisatie het veld niet kunnen vinden of zijn lading pardoes in zee gedropt. Na diverse besprekingen konden Tobias en Jard zich wat ontspannen van de dagelijkse druk in de hoofdstad. Vooral Tobias voelde zich op zijn gemak in de vertrouwde omgeving van De Weere waar hij al zoveel met Hil had bepraat. Op vrijdag 9 februari zouden zij op de boerderij aan de Zomerdijk in Spanbroek overnachten. Die avond hoorden zij dat er uit Wognum een vrachtwagen met een lading aardappelen naar Amsterdam zou vertrekken (Dit was een hulpactie van de kerk in Wognum). Zij konden meerijden. Zij zagen er namelijk nogal tegenop om de vermoeiende terugtocht door het barre weer per fiets te moeten maken. Dus aanvaarden zij het aanbod met beide handen".
Het weersvoorspelling van 10 februari luidde: maximum temperatuur 8 graden, hoeveelheid neerslag 7 mm, wind 5 Bft uit het zuid-westen, hoeveelheid zonneschijn 2,3 uur. Al met al niet zo'n hele slechte dag, maar wel een stevige wind tegen.
During the conversation between Tobias and Hil, about Guus, Jard was an attentive viewer. One by one, they addressed the technical problems encountered during a number of droppings. It showed that Guus could not be held entirely accountable for the flawed defects.
The Eureka's and S-phones often didn’t work as they were suppose to work at critical moments and in spite of a perfectly organized ground crew the pilots were unable to find the field, or dropped their load spontaneous into the sea.
(This not true, mostly they just took the load back to England with them) After several discussions, Tobias and Yard were able to relax from the daily pressures in the capital. Tobias felt especially at ease in the familiar surroundings of De Weere where he and Hil had so many conversations.
On Friday, February 9, they would spent the night at the farm at the Zomerdijk in Spanbroek. That night they heard that a truck from Wognum would leave for Amsterdam with a load of potatoes. These potatoes were collected by the church from Wognum to help the hungry people from Amsterdam. They could come along. Tobias and Jard had worried about the exhausting trip back through harsh weather by bicycle,they accepted the offer gladly.
"Op zaterdag 10 februari 1945 na het ontbijt verscheen tegen negen uur de vrachtwagen, bestuurd door Tinus Roemer, met naast zich Jan Weel, die als voedselbegeleider fungeerde". (De vraag is of men pas om negen uur vertrok, Cor Wijnker denkt dat het vroeger was omdat hij toen de vrachtwagen werd aangehouden net uit de kerk kwam. (Interview met Cor Wijnker op 23-11-2011) Zie kaart.
Tobias, Jard en Johan Hellema (Waarschijnlijk heeft Tobias met Hellema gesproken over het vervoer van wapens en explosieven, dat was de taak van Hellema) stapten in de laadbak met dekzeil, waarna zij wegreden. Gaande geslagen door Jaap Schipper. In de laadbak was het volkomen donker. Even later stopte de wagen om nog twee passagiers, de artsen Jan Smoorenburg en Frederik Haverkamp, aan boord te nemen. (Waar hadden zij de nacht doorgebracht?). Na een poosje rijden voelden de passagiers in de laadbak dat de vrachtwagen snelheid minderde. Met knarsende remmen kwam het voertuig tot stilstand. Even was het rustig, toen werd het zeil met een ruk opgelicht en de geschrokken lifters werden geconfronteerd met twee Grüne Polizisten bewapend met Schmeisser machinepistolen, een landwachtofficier met een Stengun (Willem A. van der Spek) en drie Landwachters met gewone geweren. De wagen bleek ter hoogte van het politiebureau in Wognum tot stilstand te zijn gedwongen". Onder geschreeuw en gedreig met wapens moesten alle inzittenden uit de wagen komen en tegen de muur van het politiebureau gaan staan, waarna zij werden gefouilleerd. Hun persoonsbewijzen kregen speciale aandacht en ook de meegenomen bagage werd nauwkeurig onderzocht. Uit die van de twee artsen kwamen twee Engelse First Aid blikken. Ook de RAF vliegerlaarzen van Tobias ontsnapten niet aan hun aandacht. De Duitsers roken lont".
On Saturday, February 10th at 9 o'clock a truck appeared after breakfast, driven by Tinus Roemer, next to him sat Jan Weel, who acted as food transport supervisor. Tobias, Jard, and Johan Hellema, who was also going along, got into the back, covering themselves with a tarpaulin and drove away. In the back it was completely dark. Moments later the vehicle stopped to take on board two more passengers, the doctors Jan Smoorenburg and Frederick Haverkamp. After a while the passengers riding in the back felt that the truck was slowing down. With brakes screeching the vehicle came to a halt. (see map) Everything was quiet when suddenly the tarpaulin was lifted with a jerk and the startled hitchhikers faced two members of Grüne Polizei armed with Schmeissers, (German machine gun) a Militia-officer with a machine gun and three Militias with ordinary rifles. The truck had been forced to stop just at the police station in Wognum. With much shouting and threats of using their weapons, the passengers had to climb out of the truck and were all lined up against the wall of the police station before being searched. Their identity cards were given special attention and the accompanying baggage was carefully checked. From the luggage of two doctors appeared two "First Aid" drums. Tobias' RAF aviator boots didn’t escaped their attention either and the Germans got suspicious.
"Zij lieten Roemer en Weel met de vrachtauto doorrijden, maar de andere vijf werden mee genomen en in de wachtkamer van het politiebureau opgesloten. En passant sloten de Duitsers ook nog een willekeurige voorbijganger (Cor Wijnker) in, die zich in de buurt ophield. De Landwachters namen de bewaking op zich waarna de Duitsers en de Landwachtofficier aan de verhoren begonnen. De artsen waren het eerst aan de beurt. Tegen dr. Haverkamp (dr. PETER) hadden zij sterke argwaan. Zij wilden weten waar die eerste-hulp vandaan kwamen of naar toe gingen. Machteloos moesten de anderen toekijken hoe Haverkamp werd mishandeld en in het gezicht werd geslagen. Tijdens dit verhoor zagen Tobias en Jard kans om alle compromitterende achter een verwarmingsradiator weg te werken. Zelf hadden zij niet veel papieren bij zich. Jard had wel een koffertje mee waarvan het handvat van parachutekoord gemaakt was. In het koffertje zaten een paar Engelse sokken en een Engelse staaflantaarn opgeborgen. Hellema en de artsen hadden evenwel enige belangrijke papieren bij zich. Toevallig boog de Landwachter zich over de radiator en vond alle papieren. Hellema werd door de twee Grünen zodanig mishandeld dat hij de naam prijsgaf van de dokter uit Obdam die hem aan zijn valse papieren had geholpen.
Aan Tobias en Jard werd bijna niets gevraagd. De Duitsers haalden hun zakken leeg en namen de bagage in beslag. Jard verwenste zichzelf vanwege het feit dat hij net zoals Tobias zijn pistool in Amsterdam had achtergelaten. Hoe eenvoudig zou het zijn geweest zijn om zich uit deze situatie te schieten.
Plotseling stopte het onderzoek en er ging iemand naar een ander vertrek om een auto te laten komen. Onder strenge bewaking moesten Tobias, Jard, Hellema, Smoorenburg, Haverkamp en Cor Wijnker plaats nemen in de inmiddels gearriveerde vrachtwagen. Op de klok in het politiebureau van Wognum was het twaalf uur".
They left Weel and Roemer to carry on with their truck, but the five others were locked up in the police waiting room. During the incident the Germans even locked up a random passerby (Cor Wijnker), who happened to be around. The land guards took control and then the Germans and the country watch officers began the interrogation. The doctors were the first in line. They had strong suspicions against Dr. Frederik Haverkamp ("Dr. Peter"). They wanted to know where the first-aid kits came from and where they were heading for. The others watch helplessly as Haverkamp was mistreated and beaten in the face. During this interrogation Tobias and Jard managed to pushing all compromising papers behind a heating radiator. They didn’t have much papers on them. Jard had a briefcase with a handle made from parachute cord. Inside he had a pair of English socks and a British flashlight. Hellema and the doctors were however carrying, some important papers. Then the Militia accidentally leaned over the radiator and found all the papers. Hellema was so mistreated by the two German 'Grünen' (German police) that he gave them the name of the doctor in Obdam who had helped him to get his false papers. (Maybe they thought that Hellema had put the papers behind the radiator). Tobias and Jard were hardly questioned. The Germans took their empty sacks and seized the luggage. Jard cursed himself because he and Tobias had left their pistols in Amsterdam! How easy would it have been to shoot themselves out of this situation. Suddenly the Germans stopped the investigation and one of them went into another room to order a car for them. Under strict surveillance Tobias, Jard, Smoorenburg, Haverkamp, Hellema and the accidentally arrested passerby, Cor Wijnker, found themselves sitting in the truck that had arrived The clock at the police station of Wognum struck twelve o'clock.
"De rode gevorderde vrachtwagen van de zuivelfabriek 'Aurora' reed met een grote boog naar Obdam, waar hij eerste stopte voor het huis van dr. Lohman. De arts, zijn zoon, een onderduiker en de bejaarde tuinman werden met veel getier gearresteerd, daarna ging het door naar het gemeentehuis. De Duitsers en de Landwachters dreven het gezelschap het gebouw in en sloten hen op in een kamer aan de voorkant. De Grünen en de rest van de Landwachters stonden in de gang en buiten het gebouw. Blijkbaar moesten zij hier wachten totdat de overvalwagen hen naar de SD in Amsterdam zou brengen.Even later werd ook de notaris van het dorp binnengebracht".
The acclaimed red truck from the "Aurora" dairy, took the long way to Obdam, where it first stopped at the house of Dr. Lohman. (The Militia/Germans were afraid that the direct route to Obdam would be ambushed by the resistance.) The doctor, his son, a man who hiding at Dr. Lohman' house, an elderly gardener were arrested after much yelling and all of them taken to the townhall. they were arrested then went through to the town. The Germans and their accomplices locked them in a room at the front of the townhall. A Militia member with a gun joined to watch them. The German policemen and the rest of the Militia stood in the hallway and outside the building. Apparently they had to wait until a police van would arrive from the SD in Amsterdam. Moments later, they also brought in the notary of the village.
"Tobias en Jard stonden in een hoek van de kamer en wisselden een blik van verstandhouding: dit was hun laatste kans om te ontsnappen. Met een lichte hoofdbeweging gaf Tobias op het moment dat de Landwacht uit het raam keek en even niet oplette, het sein. Hij sprong boven op de bewaker voordat die geluid kon geven. de man zakte in elkaar en kwam in de hoek op zijn geweer te zitten. Daar zij geen wapens hadden om de bewaker uit de weg te ruimen, gebruikten zij hun handen en voeten om de man voorgoed buiten gevecht te stellen. Onderwijl was iedereen de kamer uitgevlucht. Buiten klonken schoten. Jard riep nog naar Tobias dat ze nu weg moesten, voor het te laat zou zijn en rende de kamer uit met Tobias achter zich aan. De gang was leeg en door de open achterdeur zag Jard dat de Landwachter in de tuin stond te schieten. Hij sprong over een schutting rechts in de tuin en waadde door een sloot, waarbij de kogels rondom hem in het water ketsten. Het schieten nam toe en met grote moeite lukte het hem door allerlei tuinen en om huizenblokken heen te ontsnappen.
Tobias belandde midden tussen de schietende Landwachters en rende voor zijn leven. Met een enorme sprong kwam hij in een vijver terecht, maar het water belemmerde zijn snelheid. Toen hij zich bukte om het spervuur te ontwijken trof een Landwachter hem van voren waarbij de kogel zijn long en nieren raakte. Johan Hellema kon evenmin ontsnappen en was op slag dood toen hij in het hoofd werd getroffen. Ook de artsen Haverkamp en Smoorenburg konden niet meer wegkomen. Haverkamp kreeg long- en beenschoten en Smoorenburg raakte aan beide benen gewond en kon ook niet meer ontsnappen. Zelfs de gearresteerde voorbijganger Cor Wijnker raakte gewond door een schot in zijn dijbeen".
Tobias and Yard stood in the corner of the room and exchanged a look of understanding: this was their last chance to escape. Hans signaled by giving a slight nod of his head when the border guard looked out the window and was not looking. They jumped on top of him before he could make a sound. The man collapsed in the corner and came to sit on his rifle. Since they had no weapons to help them against obstacles, they used their hands and feet to knock the man out. Meanwhile, everyone fled the room. Outside shots sounded. Jard called out to Tobias that they must leave now, for it would be too late and he ran out of the room with Tobias behind him. The corridor was empty Jard saw an open back door with a Militia in the garden who was ready to shoot. He jumped over a fence right in the garden and waded through a ditch, the bullets bouncing around him in the water. The shooting increased and with great difficulty he succeeded in escaping around blocks and through all kinds of gardens. In agony he ran into a random house that belonged to a bricklayer-carpenter. His wife immediately understood the danger that her strange guest was in great danger and hid him in a shelter under the floor, camouflaged by a bed that was above it. Tobias landed in the middle of the shooting Militias and he ran for his life. With a huge leap he landed right into a pond, but the water hampered his speed. When he stooped to avoid the barrage of bullets, a Militia struck him in the front where the bullet hit his lung and kidney.
Johan Hellema could not escape and was killed when he was hit in the head. The doctors Haverkamp and Smoorenburg could not escape either. Haverkamp was shot in his lung and leg and Smoorenburg had both legs injured and couldn’t get away. Even the arrested passerby Wijnker was wounded by a gunshot in his leg.
"Op het moment dat de gevangenen uit het gemeentehuis van Obdam probeerden te ontsnappen, was er al een schietpartij gaande tussen de KP van Spanbroek en de Duitsers. Toen de gevangenen met de rode vrachtwagen werden overgebracht van Wognum naar Obdam, had Hil Schipper namelijk al van de arrestatie vernomen en gaf daarop een waarschuwing uit aan 'de jongens' van Spanbroek. Zij begaven zich onmiddellijk naar Obdam en openden het vuur op de Grünen en Landwachters, die zich moesten terugtrekken achter het gemeentehuis. Van omstanders hoorden de KP-ers dat de arrestanten al waren afgevoerd en om moeilijkheden te voorkomen braken zij het gevecht af en trokken zich terug. Dit was de directe oorzaak dat de nog aanwezige gevangenen regelrecht in het vuur van de achter het gemeentehuis opgestelde Landwachters en Duitsers liepen, met de fatale gevolgen van dien. De wonden van Tobias en Haverkamp werden provisorisch verzorgd door de zusters dominicanessen uit Obdam. De andere gevangenen belandden opnieuw in het gemeentehuis om daar later te worden opgehaald. Het stoffelijk overschot van Johan Hellema werd weinig respectvol naar een garage gesleept".
At the time the prisoners from the town of Obdam had tried to escape, there was already a shooting going on between the KP of Spanbroek and the Germans. When the prisoners were transferred to the red truck in Wognum, Hil had in fact already been informed of the arrest and gave a warning to "the boys" of Spanbroek. They immediately went by bicycle to Obdam and opened fire on the Grünen and the Militias, who were forced to retreat behind the town hall.
The KP'ers heard from one of the witnesses during the battle that the detainees had already been moved and to avoid difficulties they withdrew. The retreated Grünen and Militia who had been forces to take cover behind the townhall were the reason that the remaining prisoners ran directly in their line of fire with terrible results.
The Dominican Sisters of Obdam temporarily cared for Hans and Haverkamp’s wounds. The other detainees were taken back to the townhall to be retrieved later. The deceased Hellema was disrespectfully dragged to a garage.
"Hil Schipper wist niet wat zich bij het gemeentehuis had afgespeeld. wel had hij vernomen dat de gevangenen naar Alkmaar zouden worden afgevoerd en hij liet zich op de hoogte houden door uitkijkposten. Echter zonder resultaat. De Duitsers hadden namelijk ongezien Tobias, Haverkamp en Smoorenburg in een Rode-Kruis auto naar het Marine-Lazarett in Heiloo vervoerd. Smoorenburg en Haverkamp werden gevangen gezet. In het Marine-Lazarett kon men weinig doen voor de zwaargewonde Tobias. In besef dat zij een belangrijk figuur te pakken hadden, vervoerden de Duitsers hem op zondagochtend 11 februari naar het Wilhelminagasthuis in Amsterdam, waar hij in de Duitse afdeling werd geopereerd".
Hil Schipper did not know what had taken place in the town. However, he learnt that the prisoners would be transported to Alkmaar and he kept a lookout, but without success. The Germans had in fact unobserved, transported Tobias, Haverkamp and Smoorenburg in a Red Cross car to the Marine-Lazarett in Heiloo (Navy Hospital) Smoorenburg and Haverkamp were put in prison. In the Marine-Lazarett they could do little for the badly wounded Tobias. Realizing that they had captured an important individual the Germans had him transported on Sunday February 11th to the Wilhelmina Hospital in Amsterdam, where he was operated on in the German section of the hospital.
Deel II 'Arrestatie'.
WEGGUM.COM
Tobias gaf op zaterdag 3 februari aan dat vanaf veld MARTINI contact was geweest met het vliegtuig via de S-Phone. Ook vlogen alle drie de bommenwerpers over het pinpoint, maar dropten geen containers. Tobias vroeg zich terecht af wat er aan de hand was:
FROM DRAUGHTS VIA ELAN STOP MY FOUR FOUR SIX (446) STOP PLEASE TRY LALOE MARTINI AND HUDSON AGAIN FOR TONIGHT STOP LALOE REPORTED NIGHT FIGHTER MARTINI CONTACT WITH S PHONE STOP ALL THREE BOMBERS OVER PINPOINT STOP WHAT IS WRONG STOP REGION THIRTEEN ASKING EDINBURGH AND TEMPLE STOP THE BATTERIES OF BAZOOKAS ARE NOT CHARGED PLEASE CAN YOU ARRANGE DELIVERING END
Gedurende de nachtuitzendingen van van zaterdag op zondag ontvangt Tobias van SOE het volgende bericht:
TO DRAUGHTS VIA NIGHT ELAN STOP OUR THREE ONE FOUR (314) STOP PILOTS REPORTED OPERATIONS FRIDAY NIGHT SECOND FEBRUARY... (verder geen tekst zichtbaar)
Over de inhoud van het op zaterdag 3 februari ontvangen telegram valt op dit moment niet veel te zeggen omdat de tekst slechts ten dele zichtbaar is op mijn kopie.
"Tobias was woedend en gaf GUUS (Frank Hamilton), de verantwoordelijke technische man, de schuld van deze ergerlijke vertoning. Een dergelijke vertoning had zich namelijk al eerder voorgedaan op afwerpterrein MADELINE bij Mijdrecht. Na deze tweede vergeefse droppingvlucht wilde Tobias persoonlijk naar Noord-Holland om GUUS de les te lezen en erop toe te zien dat alles voor de volgende dropping in orde was. Tobias en Jard verlieten op woensdag 7 februari om drie in de middag de flat aan de Noorder Amstellaan en begaven zich op weg naar het noorden. In de voorgaande nacht had Tobias nog een telegram gedecodeerd, waarin behalve zakelijke berichten, Eva een persoonlijke notitie aan hem had laten uitzenden: "Albert Bridge, our first kiss".
Dit telegram heb ik niet, wel een uitgaand telegram van woensdag 7 februari waarin Albert Bridge genoemd wordt:
FROM DRAUGHTS VIA ELAN STOP MY FOUR FIVE EIGHT (458) STOP ON IKICH (NIGHT) FREQUENCIES AND GMT ARE SPECIAL EVENING MESSAGES STOP REF THREE ONE NINE (319) STOP MESSENGERS NAME VICTORIEN SHE IS WORKING IN MY OFFICE STOP ALBERT BRIDGE STOP
Mogelijk staat het bericht van Eva in een van de niet complete binnengekomen telegrammen.
Volgens het debriefing rapport van Jard (Gerard du Celliee-Muller) vertrokken Tobias en hij al op dinsdag 6 februari richting Spanbroek.
Het weerbericht van die dag was: maximum temperauur 7,3 graden, wind 3 Bft, uit het zuid-westen. Het weer van 7 februari: maximum temperatuur 9,4 graden, wind uit het Zuid-Westen, 5 Bft. Tobias en Jard hadden in ieder geval wind mee.
Verder met het verhaal van Eddy de Roever: "Twee nietige figuurtjes zwoegen op hun fietsen tegen de sterke oostenwind (?). Hier en daar was de ingevallen dooi al waarneembaar in het vuil witte ondergesneeuwde landschap. Gelukkig waren hun gedropte Engelse fietsbanden van goede kwaliteit. Dit probleem was tenminste opgelost (Eerst hadden de Engelsen de verkeerde maat banden gedropt). Tobias en Jard, de kragen opgezet en hun hoeden even boven de ogen, spieden vooruit, bedacht op mogelijke controle door de Duitsers. Tijdens het oversteken van de ponten, die vanwege het tekort aan brandstoffen als een brug achter elkaar over het IJ waren gelegd, passeerden zij zonder moeilijkheden de aldaar controlerende CCD-ambtenaren. Zij waren in het bezit van uitstekende papieren, die aantoonden dat zij als 'arts' hun visites moesten afleggen. De pistolen hadden zij in Amsterdam achtergelaten om in geval van fouillering moeilijkheden te voorkomen. Tijdens de korte rustpauzes onderweg besprak Tobias met Jard nogmaals hoe hij de moeilijkheden met GUUS zou kunnen oplossen en welke maatregelen hij moest nemen om herhaling te voorkomen (Deze informatie komt waarschijnlijk bij Madeline du Celliee-Muller vandaan. Jard was, toen het boek geschreven werd, blijkbaar al overleden). Ook wilde Tobias, omdat hij grote waarde hechtte aan de mening van Hil Schipper, deze vooraf polsen. Daarvoor moesten zij als Spanbroek was bereikt, naar De Weere, waar Hil zijn commandopost had gevestigd. Er waren trouwens nog andere onderwerpen met Hil door te nemen. Tegen negen uur (21.00 uur) bereikten zij zonder noemenswaardige belevenissen, vermoeid 'C-3', de boerderij van Jan Schipper in Spanbroek, waar Tobias en Pieter de Vos waren gedropt (Blijkbaar konden Tobias en Jard met hun artsen Ausweis ook tijdens sperrtijd de straat op). Na een warme maaltijd en even bijpraten met de familie Schipper stapten Tobias en Jard weer op de fiets richting Hil's commandopost in De Weere. De post was gevestigd boven een manufacturenzaak en voorzien van een illegale telefoonverbinding (Driestedenweg 55, De Weere). Een medewerker van Hil, Henk Appel, was in het bezit van een sleutel die toegang verschafte tot een in de buurt gelegen PEN-huisje om daar met de verbindingen te knoeien . Tijdens het feest van Sint Maarten op 11 november 1944 was Hil van de boerderij in Spanbroek naar De Weere vertrokken om vandaar zijn werk als CAT voor de droppingsvelden te regelen. Voor belangrijke gasten was de post voorzien van enkele bedden. Tobias was daar een geziene gast die door zijn optreden bij iedereen grote indruk maakte.
This is the English translation of Eddie de Roerver's book "London calling Amsterdam'', chapter 31.
Two tiny figures toiled on their bikes against a strong easterly wind. Here and there thaw was already visible in the dirty-white snowy landscape. Fortunately, the English had dropped good quality tires! At least that problem was solved. Tobias and Jard (Gerard du Celliee-Muller), their collars up and their hats just above the eyes, peered forward, alert for possible inspection by the Germans. During the crossing of the connected ferries over the IJ who were connected to each other to form a bridge because is was impossible to sail them due to fuel shortage. During this crossing the passed the controlling CCD inspectors without any problems. They were in possession of excellent papers that showed them as "doctors" who had to make their homevisits. In the case of searches and to avoid problems, they had left their pistols behind in Amsterdam. En route, during their short breaks, Tobias discussed again with Jard how he would solve the problems with Guus (Frank Hamilton) and what measures he needed to take to prevent recurrences. Because Tobias attached great value to the opinion of Hil Schipper he also wanted to talk to him about it. Therefore as they would reach Spanbroek they had to travel on the De Weere where Hil established his command post, they reached. (The Weere is a hamlet not that far away from Spanbroek.) There were also other issues they had to discus with Hil. About nine o'clock at night they reached, without significant incidents, tired "C-3", the farm of Jan Schipper in Spanbroek, on who's land Tobias had been dropped. After a hot meal and catching up with the Schipper's family, Jard and Tobias stepped back on their bikes towards Hil's command post in De Weere. The post was located above a dry goods business and had an illegal phone. One of Hil's employee's, Henk Appel, was in possession of a key that provided access to a neighboring PEN-building (PEN = Provincial Electricity Company Noord-Holland), a little building in which telephone lines were re-switched by Henk Appel in that way Hil had a direct connection with Tobias's office in Amsterdam. During the feast of St. Martin on November 11, 1944, Hil had left the farm in Spanbroek and had moved to De Weere to carry out his job as CAT to get more dropping fields. This safehouse in De Weere had a few beds for important guests. Tobias was a welcome guest there and created a major impression on everyone who met him.
De Roever gaat verder: "Toen Tobias en Jard bij Hil arriveerden, vernamen zij dat er juist die avond opnieuw zou worden geprobeerd om op MARTINI te droppen. Madeline had het door Pieter de Vos ontvangen telegram gedecodeerd en de inhoud naar Hil doorgebeld".
Hieruit blijkt dat Madeline zelfstandig kan decoderen en coderen, waarbij zij gebruikt maakt van de code van Tobias.
"Tobias, Jard en Hil begaven zich die nacht naar veld MARTINI, maar wachten tervergeefs op de komst van het vliegtuig, waarop Tobias via Madeline naar Londen het volgende berichte stuurde:
FROM DRAUGHTS VIA ELAN STOP MY FOUR FIVE NINE (459) STOP BEEN ON MARTINI LAST NIGHT NO AIRCRAFT SEEN OR HEARD STOP LALOE AIRCRAFT OVER PIN POINT EUREKA CONTACT OK BUT NO DROPPINGS STOP PLEASE DO ALL YOU CAN FOR MARTINI TONIGHT I AM STILL THERE TONIGHT STOP PLEASE ANSWER IN DAY SKED END
De volgende dag, donderdag 8 februari kwam het antwoord uit Londen:
TO DRAUGHTS VIA ELAN STOP OUR NR THREE TWO THREE (323) STOP PRELIMINARY REPORTS BY PILOTS ON WEDNESDAY NIGHTS OPERATIONS ARE AS FOLLOWS STOP HUDSON SUCCESSFUL STOP LALOE NO RECEPTION SEEN STOP MARTINI AIRCRAFT DEVELOPED ENGINE TROUBLE STOP CANNOT TRY AGAIN TODAY OWING TO WEATHER BUT WILL TRY AS FROM FRIDAY NIGHT FEBRUARY ON LALOE AND MARTINI AND LANCASTER PROVIDED HUSON LOAD OK END
When Tobias and Jard arrived they learnt from Hil that just that very night "Martini" would be tried again as drop zone. Pieter de Vos had received a telegram which was decoded by Madeline and its contents was passed on to Hil by telephone. Tobias, Jard and Hil proceeded that night to the field, but waited in vain for the arrival of the aircraft, after which Hans transmitted to London: "Been on Martini last night no aircraft seen or heard -stop- Laloe aircraft over pin-point Eureka contact ok but no droppings -stop- so please do all you can for Martini tonight I am still there tonight. Please answer in day. ( day sked = transmission schedules during day time, a fixed time during day time when either London or the WT operator was listening or transmitting)
On Thursday, February 8, the reply came from London. The plane had suffered engine failure and therefore it had not appeared over "Martini.
Bij het gesprek tussen Tobias, Hil en GUUS fungeerde Jard als aandachtige toeschouwer, één voor één werden de technische problemen die zich bij een aantal droppings hadden voorgedaan behandeld. Hierbij bleek dat de mankementen niet geheel op de rekening van GUUS konden worden geschreven. De Eureka bakens en de S-Phones werkten op kritieke ogenblikken vaak niet geheel naar wens en meermalen heeft de piloot ondanks de perfecte grondorganisatie het veld niet kunnen vinden of zijn lading pardoes in zee gedropt. Na diverse besprekingen konden Tobias en Jard zich wat ontspannen van de dagelijkse druk in de hoofdstad. Vooral Tobias voelde zich op zijn gemak in de vertrouwde omgeving van De Weere waar hij al zoveel met Hil had bepraat. Op vrijdag 9 februari zouden zij op de boerderij aan de Zomerdijk in Spanbroek overnachten. Die avond hoorden zij dat er uit Wognum een vrachtwagen met een lading aardappelen naar Amsterdam zou vertrekken (Dit was een hulpactie van de kerk in Wognum). Zij konden meerijden. Zij zagen er namelijk nogal tegenop om de vermoeiende terugtocht door het barre weer per fiets te moeten maken. Dus aanvaarden zij het aanbod met beide handen".
Het weersvoorspelling van 10 februari luidde: maximum temperatuur 8 graden, hoeveelheid neerslag 7 mm, wind 5 Bft uit het zuid-westen, hoeveelheid zonneschijn 2,3 uur. Al met al niet zo'n hele slechte dag, maar wel een stevige wind tegen.
During the conversation between Tobias and Hil, about Guus, Jard was an attentive viewer. One by one, they addressed the technical problems encountered during a number of droppings. It showed that Guus could not be held entirely accountable for the flawed defects.
The Eureka's and S-phones often didn’t work as they were suppose to work at critical moments and in spite of a perfectly organized ground crew the pilots were unable to find the field, or dropped their load spontaneous into the sea.
(This not true, mostly they just took the load back to England with them) After several discussions, Tobias and Yard were able to relax from the daily pressures in the capital. Tobias felt especially at ease in the familiar surroundings of De Weere where he and Hil had so many conversations.
On Friday, February 9, they would spent the night at the farm at the Zomerdijk in Spanbroek. That night they heard that a truck from Wognum would leave for Amsterdam with a load of potatoes. These potatoes were collected by the church from Wognum to help the hungry people from Amsterdam. They could come along. Tobias and Jard had worried about the exhausting trip back through harsh weather by bicycle,they accepted the offer gladly.
"Op zaterdag 10 februari 1945 na het ontbijt verscheen tegen negen uur de vrachtwagen, bestuurd door Tinus Roemer, met naast zich Jan Weel, die als voedselbegeleider fungeerde". (De vraag is of men pas om negen uur vertrok, Cor Wijnker denkt dat het vroeger was omdat hij toen de vrachtwagen werd aangehouden net uit de kerk kwam. (Interview met Cor Wijnker op 23-11-2011) Zie kaart.
Tobias, Jard en Johan Hellema (Waarschijnlijk heeft Tobias met Hellema gesproken over het vervoer van wapens en explosieven, dat was de taak van Hellema) stapten in de laadbak met dekzeil, waarna zij wegreden. Gaande geslagen door Jaap Schipper. In de laadbak was het volkomen donker. Even later stopte de wagen om nog twee passagiers, de artsen Jan Smoorenburg en Frederik Haverkamp, aan boord te nemen. (Waar hadden zij de nacht doorgebracht?). Na een poosje rijden voelden de passagiers in de laadbak dat de vrachtwagen snelheid minderde. Met knarsende remmen kwam het voertuig tot stilstand. Even was het rustig, toen werd het zeil met een ruk opgelicht en de geschrokken lifters werden geconfronteerd met twee Grüne Polizisten bewapend met Schmeisser machinepistolen, een landwachtofficier met een Stengun (Willem A. van der Spek) en drie Landwachters met gewone geweren. De wagen bleek ter hoogte van het politiebureau in Wognum tot stilstand te zijn gedwongen". Onder geschreeuw en gedreig met wapens moesten alle inzittenden uit de wagen komen en tegen de muur van het politiebureau gaan staan, waarna zij werden gefouilleerd. Hun persoonsbewijzen kregen speciale aandacht en ook de meegenomen bagage werd nauwkeurig onderzocht. Uit die van de twee artsen kwamen twee Engelse First Aid blikken. Ook de RAF vliegerlaarzen van Tobias ontsnapten niet aan hun aandacht. De Duitsers roken lont".
On Saturday, February 10th at 9 o'clock a truck appeared after breakfast, driven by Tinus Roemer, next to him sat Jan Weel, who acted as food transport supervisor. Tobias, Jard, and Johan Hellema, who was also going along, got into the back, covering themselves with a tarpaulin and drove away. In the back it was completely dark. Moments later the vehicle stopped to take on board two more passengers, the doctors Jan Smoorenburg and Frederick Haverkamp. After a while the passengers riding in the back felt that the truck was slowing down. With brakes screeching the vehicle came to a halt. (see map) Everything was quiet when suddenly the tarpaulin was lifted with a jerk and the startled hitchhikers faced two members of Grüne Polizei armed with Schmeissers, (German machine gun) a Militia-officer with a machine gun and three Militias with ordinary rifles. The truck had been forced to stop just at the police station in Wognum. With much shouting and threats of using their weapons, the passengers had to climb out of the truck and were all lined up against the wall of the police station before being searched. Their identity cards were given special attention and the accompanying baggage was carefully checked. From the luggage of two doctors appeared two "First Aid" drums. Tobias' RAF aviator boots didn’t escaped their attention either and the Germans got suspicious.
"Zij lieten Roemer en Weel met de vrachtauto doorrijden, maar de andere vijf werden mee genomen en in de wachtkamer van het politiebureau opgesloten. En passant sloten de Duitsers ook nog een willekeurige voorbijganger (Cor Wijnker) in, die zich in de buurt ophield. De Landwachters namen de bewaking op zich waarna de Duitsers en de Landwachtofficier aan de verhoren begonnen. De artsen waren het eerst aan de beurt. Tegen dr. Haverkamp (dr. PETER) hadden zij sterke argwaan. Zij wilden weten waar die eerste-hulp vandaan kwamen of naar toe gingen. Machteloos moesten de anderen toekijken hoe Haverkamp werd mishandeld en in het gezicht werd geslagen. Tijdens dit verhoor zagen Tobias en Jard kans om alle compromitterende achter een verwarmingsradiator weg te werken. Zelf hadden zij niet veel papieren bij zich. Jard had wel een koffertje mee waarvan het handvat van parachutekoord gemaakt was. In het koffertje zaten een paar Engelse sokken en een Engelse staaflantaarn opgeborgen. Hellema en de artsen hadden evenwel enige belangrijke papieren bij zich. Toevallig boog de Landwachter zich over de radiator en vond alle papieren. Hellema werd door de twee Grünen zodanig mishandeld dat hij de naam prijsgaf van de dokter uit Obdam die hem aan zijn valse papieren had geholpen.
Aan Tobias en Jard werd bijna niets gevraagd. De Duitsers haalden hun zakken leeg en namen de bagage in beslag. Jard verwenste zichzelf vanwege het feit dat hij net zoals Tobias zijn pistool in Amsterdam had achtergelaten. Hoe eenvoudig zou het zijn geweest zijn om zich uit deze situatie te schieten.
Plotseling stopte het onderzoek en er ging iemand naar een ander vertrek om een auto te laten komen. Onder strenge bewaking moesten Tobias, Jard, Hellema, Smoorenburg, Haverkamp en Cor Wijnker plaats nemen in de inmiddels gearriveerde vrachtwagen. Op de klok in het politiebureau van Wognum was het twaalf uur".
They left Weel and Roemer to carry on with their truck, but the five others were locked up in the police waiting room. During the incident the Germans even locked up a random passerby (Cor Wijnker), who happened to be around. The land guards took control and then the Germans and the country watch officers began the interrogation. The doctors were the first in line. They had strong suspicions against Dr. Frederik Haverkamp ("Dr. Peter"). They wanted to know where the first-aid kits came from and where they were heading for. The others watch helplessly as Haverkamp was mistreated and beaten in the face. During this interrogation Tobias and Jard managed to pushing all compromising papers behind a heating radiator. They didn’t have much papers on them. Jard had a briefcase with a handle made from parachute cord. Inside he had a pair of English socks and a British flashlight. Hellema and the doctors were however carrying, some important papers. Then the Militia accidentally leaned over the radiator and found all the papers. Hellema was so mistreated by the two German 'Grünen' (German police) that he gave them the name of the doctor in Obdam who had helped him to get his false papers. (Maybe they thought that Hellema had put the papers behind the radiator). Tobias and Jard were hardly questioned. The Germans took their empty sacks and seized the luggage. Jard cursed himself because he and Tobias had left their pistols in Amsterdam! How easy would it have been to shoot themselves out of this situation. Suddenly the Germans stopped the investigation and one of them went into another room to order a car for them. Under strict surveillance Tobias, Jard, Smoorenburg, Haverkamp, Hellema and the accidentally arrested passerby, Cor Wijnker, found themselves sitting in the truck that had arrived The clock at the police station of Wognum struck twelve o'clock.
"De rode gevorderde vrachtwagen van de zuivelfabriek 'Aurora' reed met een grote boog naar Obdam, waar hij eerste stopte voor het huis van dr. Lohman. De arts, zijn zoon, een onderduiker en de bejaarde tuinman werden met veel getier gearresteerd, daarna ging het door naar het gemeentehuis. De Duitsers en de Landwachters dreven het gezelschap het gebouw in en sloten hen op in een kamer aan de voorkant. De Grünen en de rest van de Landwachters stonden in de gang en buiten het gebouw. Blijkbaar moesten zij hier wachten totdat de overvalwagen hen naar de SD in Amsterdam zou brengen.Even later werd ook de notaris van het dorp binnengebracht".
The acclaimed red truck from the "Aurora" dairy, took the long way to Obdam, where it first stopped at the house of Dr. Lohman. (The Militia/Germans were afraid that the direct route to Obdam would be ambushed by the resistance.) The doctor, his son, a man who hiding at Dr. Lohman' house, an elderly gardener were arrested after much yelling and all of them taken to the townhall. they were arrested then went through to the town. The Germans and their accomplices locked them in a room at the front of the townhall. A Militia member with a gun joined to watch them. The German policemen and the rest of the Militia stood in the hallway and outside the building. Apparently they had to wait until a police van would arrive from the SD in Amsterdam. Moments later, they also brought in the notary of the village.
"Tobias en Jard stonden in een hoek van de kamer en wisselden een blik van verstandhouding: dit was hun laatste kans om te ontsnappen. Met een lichte hoofdbeweging gaf Tobias op het moment dat de Landwacht uit het raam keek en even niet oplette, het sein. Hij sprong boven op de bewaker voordat die geluid kon geven. de man zakte in elkaar en kwam in de hoek op zijn geweer te zitten. Daar zij geen wapens hadden om de bewaker uit de weg te ruimen, gebruikten zij hun handen en voeten om de man voorgoed buiten gevecht te stellen. Onderwijl was iedereen de kamer uitgevlucht. Buiten klonken schoten. Jard riep nog naar Tobias dat ze nu weg moesten, voor het te laat zou zijn en rende de kamer uit met Tobias achter zich aan. De gang was leeg en door de open achterdeur zag Jard dat de Landwachter in de tuin stond te schieten. Hij sprong over een schutting rechts in de tuin en waadde door een sloot, waarbij de kogels rondom hem in het water ketsten. Het schieten nam toe en met grote moeite lukte het hem door allerlei tuinen en om huizenblokken heen te ontsnappen.
Tobias belandde midden tussen de schietende Landwachters en rende voor zijn leven. Met een enorme sprong kwam hij in een vijver terecht, maar het water belemmerde zijn snelheid. Toen hij zich bukte om het spervuur te ontwijken trof een Landwachter hem van voren waarbij de kogel zijn long en nieren raakte. Johan Hellema kon evenmin ontsnappen en was op slag dood toen hij in het hoofd werd getroffen. Ook de artsen Haverkamp en Smoorenburg konden niet meer wegkomen. Haverkamp kreeg long- en beenschoten en Smoorenburg raakte aan beide benen gewond en kon ook niet meer ontsnappen. Zelfs de gearresteerde voorbijganger Cor Wijnker raakte gewond door een schot in zijn dijbeen".
Tobias and Yard stood in the corner of the room and exchanged a look of understanding: this was their last chance to escape. Hans signaled by giving a slight nod of his head when the border guard looked out the window and was not looking. They jumped on top of him before he could make a sound. The man collapsed in the corner and came to sit on his rifle. Since they had no weapons to help them against obstacles, they used their hands and feet to knock the man out. Meanwhile, everyone fled the room. Outside shots sounded. Jard called out to Tobias that they must leave now, for it would be too late and he ran out of the room with Tobias behind him. The corridor was empty Jard saw an open back door with a Militia in the garden who was ready to shoot. He jumped over a fence right in the garden and waded through a ditch, the bullets bouncing around him in the water. The shooting increased and with great difficulty he succeeded in escaping around blocks and through all kinds of gardens. In agony he ran into a random house that belonged to a bricklayer-carpenter. His wife immediately understood the danger that her strange guest was in great danger and hid him in a shelter under the floor, camouflaged by a bed that was above it. Tobias landed in the middle of the shooting Militias and he ran for his life. With a huge leap he landed right into a pond, but the water hampered his speed. When he stooped to avoid the barrage of bullets, a Militia struck him in the front where the bullet hit his lung and kidney.
Johan Hellema could not escape and was killed when he was hit in the head. The doctors Haverkamp and Smoorenburg could not escape either. Haverkamp was shot in his lung and leg and Smoorenburg had both legs injured and couldn’t get away. Even the arrested passerby Wijnker was wounded by a gunshot in his leg.
"Op het moment dat de gevangenen uit het gemeentehuis van Obdam probeerden te ontsnappen, was er al een schietpartij gaande tussen de KP van Spanbroek en de Duitsers. Toen de gevangenen met de rode vrachtwagen werden overgebracht van Wognum naar Obdam, had Hil Schipper namelijk al van de arrestatie vernomen en gaf daarop een waarschuwing uit aan 'de jongens' van Spanbroek. Zij begaven zich onmiddellijk naar Obdam en openden het vuur op de Grünen en Landwachters, die zich moesten terugtrekken achter het gemeentehuis. Van omstanders hoorden de KP-ers dat de arrestanten al waren afgevoerd en om moeilijkheden te voorkomen braken zij het gevecht af en trokken zich terug. Dit was de directe oorzaak dat de nog aanwezige gevangenen regelrecht in het vuur van de achter het gemeentehuis opgestelde Landwachters en Duitsers liepen, met de fatale gevolgen van dien. De wonden van Tobias en Haverkamp werden provisorisch verzorgd door de zusters dominicanessen uit Obdam. De andere gevangenen belandden opnieuw in het gemeentehuis om daar later te worden opgehaald. Het stoffelijk overschot van Johan Hellema werd weinig respectvol naar een garage gesleept".
At the time the prisoners from the town of Obdam had tried to escape, there was already a shooting going on between the KP of Spanbroek and the Germans. When the prisoners were transferred to the red truck in Wognum, Hil had in fact already been informed of the arrest and gave a warning to "the boys" of Spanbroek. They immediately went by bicycle to Obdam and opened fire on the Grünen and the Militias, who were forced to retreat behind the town hall.
The KP'ers heard from one of the witnesses during the battle that the detainees had already been moved and to avoid difficulties they withdrew. The retreated Grünen and Militia who had been forces to take cover behind the townhall were the reason that the remaining prisoners ran directly in their line of fire with terrible results.
The Dominican Sisters of Obdam temporarily cared for Hans and Haverkamp’s wounds. The other detainees were taken back to the townhall to be retrieved later. The deceased Hellema was disrespectfully dragged to a garage.
"Hil Schipper wist niet wat zich bij het gemeentehuis had afgespeeld. wel had hij vernomen dat de gevangenen naar Alkmaar zouden worden afgevoerd en hij liet zich op de hoogte houden door uitkijkposten. Echter zonder resultaat. De Duitsers hadden namelijk ongezien Tobias, Haverkamp en Smoorenburg in een Rode-Kruis auto naar het Marine-Lazarett in Heiloo vervoerd. Smoorenburg en Haverkamp werden gevangen gezet. In het Marine-Lazarett kon men weinig doen voor de zwaargewonde Tobias. In besef dat zij een belangrijk figuur te pakken hadden, vervoerden de Duitsers hem op zondagochtend 11 februari naar het Wilhelminagasthuis in Amsterdam, waar hij in de Duitse afdeling werd geopereerd".
Hil Schipper did not know what had taken place in the town. However, he learnt that the prisoners would be transported to Alkmaar and he kept a lookout, but without success. The Germans had in fact unobserved, transported Tobias, Haverkamp and Smoorenburg in a Red Cross car to the Marine-Lazarett in Heiloo (Navy Hospital) Smoorenburg and Haverkamp were put in prison. In the Marine-Lazarett they could do little for the badly wounded Tobias. Realizing that they had captured an important individual the Germans had him transported on Sunday February 11th to the Wilhelmina Hospital in Amsterdam, where he was operated on in the German section of the hospital.
Deel II 'Arrestatie'.
WEGGUM.COM